Nilüfer Belediyesi “Yılın Yazarı Fakir Baykurt” etkinlikleri “Bozkırın Rengini Değiştiren
Yazar Fakir Baykurt Sempozyumu” ile sona erdi. Pandemi nedeniyle bu yıl çevrim içi
gerçekleşen Sempozyumu yurt içinden ve yurt dışından binlerce kişi takip etti. Etkinlik, bu
yönü ile Türkiye’de gerçekleştirilen en büyük çevrim içi edebiyat organizasyonlarından biri
oldu.
2020 yılında Fakir Baykurt’u “yılın yazarı” ilan eden Nilüfer Belediyesi, bütün bir yıla
yayılan etkinlikleri “Bozkırın Rengini Değiştiren Yazar Fakir Baykurt Sempozyumu” ile
noktaladı. Nilüfer Belediyesi Kütüphane Müdürlüğü tarafından yıl boyunca düzenlenen, yazı
ve okuma atölyelerinden söyleşilere, okuma ve tanışma etkinliklerine; Yılın Yazarı Öykü
Ödülü ve Liselerarası Kitap Kapağı Tasarım Yarışması’na toplam 21 etkinliğe, pandemi
koşullarına rağmen binlerce kişi katıldı. Etkinliklerin en kapsamlısı ve sonuncusu olan Yılın
Yazarı Sempozyumu’na da ilgi yoğun oldu. İki gün boyunca çevrim içi yayın ve sosyal
medya platformlarından yine binlerce edebiyat tutkunu ve yazarın hayranları Sempozyumu
ilgiyle takip etti. Sempozyum katılımcı, takipçi sayısı ve yayın süresi bakımından Türkiye’nin
en büyük çevrim içi edebiyat organizasyonlarından biri oldu.
Sempozyum Nilüfer Belediye Başkanı Turgay Erdem, Fakir Baykurt’un kızı Işık Baykurt,
Yazar Ayla Kutlu ve Nilüfer Belediyesi Kütüphane Müdürü Yazar Şafak Baba Pala’nın açılış
konuşmaları ile başladı.
Başkan Erdem konuşmasında, yazarı yıl boyunca tanıtmak, yeni okurlara ulaşmak amacıyla
yapılan etkinliklerle, tüm olumsuzluklara rağmen bir edebiyat gündemi yaratarak daha çok
insanın kitapla-edebiyatla buluşmasına vesile oldukları için duyduğu mutluluğu dile getirdi.
Başkan Erdem, Sempozyuma ve tüm etkinliklere katılan, katkı koyan herkese teşekkür etti.
Nilüfer Belediyesi Kütüphane Müdürü Yazar Şafak Baba Pala ise, “Nilüfer Belediyesi’nin
2020 yılı için belirlediği kırsal alan ve tarım yılı temasını güçlendirmek adına yılın yazarı
etkinlikleri için Fakir Baykurt ismini seçtik. O, doğanın gücünü ve eğitimin gücünü kavramış
büyük bir yazardı. Zorlu bir yılı geride bırakmak üzereyiz. Çok iyi anladık ki bu zorlu yıla da
zorlu bir hayat yaşamış Baykurt yakışırmış” dedi.
Yazarın kızı Işık Baykurt ise, tüm yılı kapsayan geniş kapsamlı organizasyonda yer alan
katılımcılara ve Nilüfer Belediyesi çalışanlarına teşekkür etti.
Rahatsızlığı nedeniyle konuşması TRT Ankara Radyosu spikeri Hafize Okan tarafından
seslendirilen yazar Ayla Kutlu ise, açılış mesajında Baykurt’a şu sözlerle seslendi:
“Görmediğin genç dostlara seni tanıtmak; alınları ve yürekleri aydınlık insanların görevi…
Bugün de o günlerden biri. Çocuğun ve dostların hep birlikte seni anlatırken, bir kez daha yan
yana, yürek yüreğe geleceğiz.”
Açılış konuşmalarının ardından “Köy Enstitüleri ve Edebiyat” oturumu yapıldı. Başkanlığını
Turhan Günay’ın yaptığı oturumun katılımcıları Adnan Binyazar, Nesrin Tanç, Niyazi
Altunya ve Feyza Hepçilingirler, yazar ile olan anılarını, köy enstitüsü mezunu bir öğretmen
ve yazar olarak bu coğrafyaya, Türk edebiyatına katkılarını aktardılar. Baykurt’un yaşamı ve
eserleri üzerine Almanya Duisburg – Essen Üniversitesi’nde doktora tezi hazırlayan
akademisyen Nesrin Tanç, yazarın Almanya yılları, buradaki göçmen işçilerin yaşadığı
zorlukların Baykurt’un eserlerine yansımalarını, Hepçilingirler ise halk edebiyatı bağlamında
Baykurt’un toplumcu gerçekçi bir yazar olarak eserlerinin nasıl ön plana çıktığını anlattı.
Sevengül Sönmez’in başkanlığını üstlendiği “Edebiyatta Köy ve Kırsal İzleri” isimli ikinci
oturumda ise, Ahmet Ümit, Erkan Irmak ve Behçet Çelik söz alarak bildirilerini paylaştı.
Sevengül Sönmez, oturum başında gerçekleştirdiği konuşmada Nilüfer Belediyesi’nin zorunlu
olarak çevrim içi düzenlediği yılın yazarı etkinliklerinin aslında kullandığı dijital imkanlar
sayesinde etkisinin şehir dışı ve hatta yurt dışına da yayılarak büyüdüğünü belirtti.
Akademisyen Erkan Irmak, Baykurt’un birçok eserinin sahnesini oluşturan köy
romancılığının tarihi hakkında bilgi verdiği bildirisinde; köy, köylülük, toprak sorunları gibi
kavramların Osmanlı döneminden itibaren edebiyatta yansımalarının başladığını ancak,
Baykurt’un “Yılanların Öcü” isimli eserinin “Köy romanı nasıl yazılır?” konulu bir dersin
kaynak kitabı, bir kurucu metni niteliğinde olduğunu söyledi. Fakir Baykurt’un eserlerini
tahlil eden Yazar Behçet Çelik ise, Baykurt’un aydınlanmacı, memleket meselelerini ele alan
faydacı bir yazar olarak Türk yazarları arasında özel bir yeri bulunduğunu söyledi. Polisiye
romanları ile Modern Türk edebiyatında geniş bir okur kitlesine sahip olan Ahmet Ümit ise,
Cumhuriyetin en önemli, sancılı ve bol dönüşümlü yıllarını içeren 1929-1979 yılları arasında
yaşamış olan Fakir Baykurt’un eserlerinin dönemin izleriyle örülü olduğunu “Yazarın
üslubunu ve ele aldığı konuları belirleyen şey, onun aynı zamanda kişisel tarihidir” sözleri ile
ifade etti.
Sempozyumun ikinci günü “Fakir Baykurt’un edebiyatımızdaki yeri” isimli oturum ile devam
etti. Özge Şahin’in başkanlığındaki oturumun katılımcılarından Adnan Özyalçıner, “Yaşamın
içinden bir yazar” olarak Fakir Baykurt’un gözlemlerini; insanlarla birebir ilişki kuran,
halktan aldığını halka veren bir anlayış içinde, toplumsal gerçekçilik ve evrensellik ilkeleriyle
edebiyatına kattığını söyledi. Tahir Şilkan da Baykurt’un eserlerinin temasını oluşturan köy,
köylü, köylü-devlet ilişkileri, haksızlık ve mücadele kavramlarının Türk edebiyatında
temellenmesini sağladığını aktarırken, Bengü Vahapoğlu da “Fakir Baykurt edebiyatını tek bir
kelime ile açıklamam gerekirse ‘vicdan’ derdim. O, köylülerin, yoksulların dostuydu. Onların
diliydi” dedi.
“Fakir Baykurt’un Yazı Serüveni” başlığının ele alındığı, yazar Feridun Andaç’ın oturum
başkanlığını üstlendiği 4. oturumun katılımcıları ise Şaban Akbaba ve Nilüfer İnceman
Akgün’dü. Oturum başında söz alarak Baykurt’un yazma serüvenini özetleyen Andaç “ Onun
kitaplarını yeniden yayına hazırlarken dile ne kadar düşkün olduğunu gördüm. Son nefesine
kadar yazı ile ilgilendi. Türkçe düşünmeyi, yazmayı öğreten en önemli yazarlardandı. Yazın
alanını sürekli genişleten, kırdan kente göç, toplumsal değişimin yansımalarını, yarının
dünyasında bugünün Türkiye’sini anlamak için okunması gereken, Türkiye’nin belleği,
dilimizin yüz akı bir yazardı” dedi. Akademisyen Nilüfer İnceman Akgün ise, Baykurt’un
yazma serüvenini çocuk edebiyatına ve anadile katkıları yönünden ele aldı. Baykurt’un ortaya
koyduğu eserlerin, yazarın kişisel tarihi ve yaşamından kesitler taşıdığının altını çizen Şaban
Akbaba ise travmatik bir çocukluk dönemi ile başlayan Baykurt’un yaşamının sıkıntılar ve
mücadele içinde geçtiğini hatırlattı.
Sempozyumun son oturumunda “Fakir Baykurt’un yaşamından izlenimler” başlığı, Yalçın
Armağan’ın kolaylaştırıcılığında karikarürist, çizer Semih Poroy ve şair Haydar Ergülen’in,
yazar ile olan kişisel anıları ve aile tarihlerindeki etkileri üzerinden değerlendirildi. Yazarın
tüm yönleri ile ele alındığı oturumların ardından, yıl içinde düzenlenen Liselerarası Kitap
Kapağı Tasarım Yarışması ve Yılın Yazarı Öykü Ödülü yarışmalarının çevrim içi ödül
törenine geçildi. Baykurt’un “Barış çöreği” isimli kitabının yeni baskısı için tasarımlarını
gönderen 110 öğrenci arasından Visal Dalbudak’ın çalışması birinci seçildi. Meltem Kapan’ın
ikinci, Sezen Tosun’un çalışmasının üçüncü olarak belirlendiği yarışmada Jüri Özel Ödülü
Elif İpek Şahin’in oldu. Selen Mitmit ve Cengiz Ferhat Alioğlu da mansiyon kazanan isimler
olarak açıklandı.
2020 Yılın Yazarı Fakir Baykurt Öykü Ödülü’nün sahibi ise “Uzun Düz Çizgiler” adlı eseri
ile Vildan Külahlı Tanış oldu. 245 kişinin, toplam 490 eserle katıldığı yarışmada mansiyon
alan isimler ise; Ayla Burçin Kahraman, Saliha Ferşadoğlu İlhan, Aslı Ilgın Uyurkulak,
Aysun Ündal, Meral Adalı, Serkan Gülpınar, Onur Akbaba ve Sevim Çiçek oldu.
Ödül törenlerinin ardından sempozyum kapanış konuşmasını yazar ve şair Kemal Varol yaptı.
Varol konuşmasında Fakir Baykurt’un köy enstitüsü mezunu bir eğitimci ve yazar olarak
edebiyatın gücünü gösterdiğini ifade etti. Varol “Edebiyatımızda köy ile kent arasında güçlü
bir bağ kurmuş, politik duruşu olan, ülkenin tarihsel arka planı ile birlikte edebiyatta kendi
ekolünü yaratan aydınlık bir dünyaya özlem duyan bir eylem adamıydı, ulu bir çınardı. İyi ki
yaşadın, iyi ki yazdın Fakir Baykurt” dedi.
Webinar sistemi ile çevrim içi ve sosyal medya platformları üzerinden eş zamanlı olarak
binlerce kişinin takip ettiği sempozyum yayını, Baykurt’un çok sevdiği “Allı Turnam”
türküsü ile sona erdi.
